ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ ΝΟΜΟΥ ΠΡΕΒΕΖΗΣ
Η Πρέβεζα, πόλη στρατηγικής σημασίας στην είσοδο του Αμβρακικού Κόλπου, αποτέλεσε για αιώνες σημείο ενδιαφέροντος για όλες τις δυνάμεις της περιοχής. Κατά την Οθωμανική κυριαρχία, η πόλη γνώρισε περιορισμένη ανάπτυξη, αλλά οι κάτοικοί της διατήρησαν την ελληνική τους ταυτότητα μέσα από τη γλώσσα, τη θρησκεία και τα πολιτιστικά τους έθιμα.
Η απελευθέρωση της Πρέβεζας πραγματοποιήθηκε στις 21 Οκτωβρίου 1912, κατά τη διάρκεια του Α’ Βαλκανικού Πολέμου, όπου η Ελλάδα και τα υπόλοιπα βαλκανικά κράτη (Σερβία, Βουλγαρία, Μαυροβούνιο) επαναστάτησαν ενάντια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Η εκστρατεία στην Ήπειρο είχε στόχο την απελευθέρωση των περιοχών που εξακολουθούσαν να βρίσκονται υπό οθωμανικό έλεγχο, μετά τη δημιουργία του νεοελληνικού κράτους τον 19ο αιώνα.
Η Πρέβεζα ήταν καλά φρουρούμενη από οθωμανικές δυνάμεις, οι οποίες προσπαθούσαν να διατηρήσουν τον έλεγχο του λιμανιού και της πόλης. Οι ελληνικές δυνάμεις, υπό την ηγεσία αξιωματικών με εμπειρία στην περιοχή, προχώρησαν συνδυάζοντας στρατηγική προσοχή και γρήγορη κινητικότητα. Η προσέγγιση της πόλης έγινε συντονισμένα, με σκοπό την ελάχιστη αιματοχυσία και την προστασία των πολιτών.
Η είσοδος των ελληνικών στρατευμάτων στην Πρέβεζα ήταν καθοριστική και σηματοδοτήθηκε από την υποχώρηση των οθωμανικών στρατευμάτων. Οι κάτοικοι της πόλης υποδέχτηκαν τους απελευθερωτές με ενθουσιασμό, φωνάζοντας συνθήματα για την ένωση με την Ελλάδα και υψώνοντας την ελληνική σημαία στις κεντρικές πλατείες και τα δημόσια κτήρια.
Η απελευθέρωση της Πρέβεζας δεν ήταν μόνο στρατιωτική επιτυχία, αλλά και σημαντικό κοινωνικό και πολιτικό γεγονός. Σήμανε την ένταξη της πόλης στο ελληνικό κράτος και την αρχή μιας νέας εποχής για τους κατοίκους, με προοπτικές ανάπτυξης, εκπαίδευσης και πολιτικής συμμετοχής. Η τοπική διοίκηση αναδιοργανώθηκε σύμφωνα με τις ελληνικές νομοθεσίες, ενώ ξεκίνησε η διαδικασία ενσωμάτωσης των δημοσίων υπηρεσιών και θεσμών.
Η ημέρα αυτή έγινε σύμβολο της εθνικής ενότητας και της αντίστασης κατά της καταπίεσης. Κάθε χρόνο, η Πρέβεζα τιμά την απελευθέρωσή της με εκδηλώσεις μνήμης, αναδεικνύοντας τη σημασία της θυσίας των προγόνων για τη διατήρηση της ελληνικής ταυτότητας και την ελευθερία της πατρίδας.
Η απελευθέρωση της Πρέβεζας αποτέλεσε κρίσιμο βήμα για την ολοκλήρωση της ελληνικής ενότητας στην Ήπειρο και ενίσχυσε την πολιτική και στρατηγική θέση της Ελλάδας στα Βαλκάνια. Αν και οι μάχες ήταν σύντομες, η αξία της νίκης ήταν τεράστια: η Πρέβεζα έγινε σύμβολο αντίστασης, ελευθερίας και ελπίδας για όλες τις ελληνικές περιοχές υπό ξένη κυριαρχία.
Η 21η Οκτωβρίου 1912 παραμένει, μέχρι σήμερα, μια μέρα υπερηφάνειας και συλλογικής μνήμης για τους πολίτες της Πρέβεζας και για όλους όσοι αγωνίστηκαν για την ελληνική ελευθερία.
